Voor de oudere generaties is het lezen van dit woord al genoeg om direct aan het beroemde boek van Albert Camus te denken. Net als L’étranger, nog steeds een veel geciteerd en gelezen boek.
Het is niet verbazingwekkend dat La Peste nu opnieuw veel gelezen wordt (ned. vertaling uitgegeven door de Bezige Bij).
Zonet heb ik het herlezen, nadat ik het eerder in 1958 gelezen had. Het boek gaat inderdaad over de pest en beschrijft de kuststad Oran tijdens deze pandemie. Deze stad wordt dus afgegrendeld van de rest van de wereld en beleeft een confinement dat minder streng aandoet dan het het huidige, dat het accent legt op afstand houden en strenge hygiëne. Na de publicatie er van (1947) werd er gezinspeeld op de bezetting van Frankrijk tijdens de tweede wereldoorlog. Die bezetting kon men dan ervaren als een pest epidemie. Ook Camus zelf zinspeelde daar een enkele keer op. De huidige lezer zal dit verband niet zien. Hij zal terecht de pest als een pandemie beschreven zien worden nu hij zelf een andere pandemie meemaakt.
Behalve het relaas van de gebeurtenissen in die periode in Oran, maken we kennis met de hoofdpersonen, waarvan de arts, Rieux, de belangrijkste is. Hij doet eigenlijk het relaas, maar zo nu en dan wordt een chroniqueur genoemd. Niet toevallig geloof ik. Het relaas blijft dan beter objectief. Rieux blijft onverstoorbaar zijn te vele patiënten verzorgen, waarvan de meesten doodgaan tot het einde van de pandemie.
Hij gelooft niet in ideeën maar alleen in het goede van de mens. Hij ondergaat het einde van de pest zeker als een bevrijding, maar viert er niet uitbundig het feest van zoals de bewoners van Oran dat doen. Hij heeft gewoon gedaan wat hij moest doen. Hoe indrukwekkend hij ook voor de lezer geworden mag zijn, hij verdwijnt uit het verhaal zonder eer vertoon of iets dergelijks.
We kunnen dan eigenlijk ook niet spreken van een heldenrol. Rieux doet wat zovele artsen en verplegers doen en die blijven eigenlijk anoniem. Solidariteit is het belangrijke woord. Camus vraagt ons niet te applaudisseren.
Als we toch iets met onze handen willen doen, dan moeten we die uit onze mouwen steken. Er is nog zoveel werk te verzetten. En misschien niet alleen bij een pandemie. Wat eens de bezetting van Frankrijk was, herkennen we in bezettingen elders vandaag de dag. Er zijn andere besmettelijke virussen. Misschien dat we nu wat waakzamer worden?
La Peste
